درمان درد سیاتیک

جراحی بسته فتق دیسک و درد سیاتیک

اقدامات مداخله­ای (اینترونشنال) و جراحی­های کمتر تهاجمی در درمان کمردرد، بیرون زدگی دیسک و درد سیاتیک در سال­های  اخیر رشد چشمگیری داشته و باعث کاهش بروز عوارض و ناتوانی­های ناشی از اعمال جراحی باز شده است.

جراحی بسته فتق دیسک و درد سیاتیک

اقدامات مداخله­ای (اینترونشنال) و جراحی­های کمتر تهاجمی در درمان کمردرد، بیرون زدگی دیسک و درد سیاتیک در سال­های  اخیر رشد چشمگیری داشته و باعث کاهش بروز عوارض و ناتوانی­های ناشی از اعمال جراحی باز شده است.

 

 

کمر درد دارای علل متعددی بوده و بیرون زدگی دیسک بین مهره­ای و درد سیاتیک یکی از مهمترین علل آن به شمار می­آید.

 

در اینجا راه­های درمانی نوین بیرون زدگی دیسک و درد سیاتیک با اقدامات کمتر تهاجمی و بسته( بدون بیهوشی و برش جراحی) که توسط فوق تخصص درد انجام می­شود را بررسی می­کنیم. پیشرفت­هایی در انواع وسایل، تکنیک­ها و روش­های از بین بردن  عامل ایجاد کننده دیسک صورت پذیرفته است. بعلاوه، آندوسکوپی و ویدئوفلوروسکوپی به آن نیز اضافه شده است، و همه اینها به منظور کاهش عوارض و خطرات روش­های جراحی باز می­باشد.

 

 

راه­های درمانی نوین بیرون زدگی دیسک و درد سیاتیک با اقدامات کمتر تهاجمی و بسته( بدون بیهوشی و برش جراحی) شامل:

۱- درمان­های نگهدارنده (تزریق ترانسفورامینال، اپیدورال، رادیو فرکوئنسی)

۲- نوکلئولیز شیمیایی (Chemonucleolysis)

۳- آنولوپلاستی (Annuloplasty) که شامل:

• الکترودرمال داخل دیسک(Intra-discal Electrothermal Therapy) IDET
• دیسک ترود (Disc TRODE)
• بای آکولوپلاستی داخل دیسک (Intradiscal biacuplasty)

۴- دیسککتومی (discectomy) یا نوکلئوپلاستی (Nucleoplasty):

• نوکلئوتومی (nucleotomy) جلدی
• دیسککتومی با دکمپرسور (Dekompressor discectomy)
• دیسککتومی لیزری (PLDD)
• انعقاد دیسک از طریق پوست با نور پلاسما PDCT (Percutaneous Disc Coagulation Therapy)

 

 

نکته مهم: انتخاب بیمار نقش مهمی در موفقیت این روش­ها دارد. در موارد زیر  این روش­ها تاثیر نداشته و توصیه نمی­شود:کاهش ارتفاع دیسک­ بیش از ۵۰۰% نسبت به دیسک­های مجاور، افراد خیلی چاق، و تغییرات تخریبی در بیش از سه مهره مجاور  در ام­آر­آی، آرتریت التهابی، کمر درد یا درد انتشاری بعلت تنگی شدید کانال یا بیرون زدگی شدید دیسک. البته تصمیم نهایی با نظر پزشک می­باشد چون دیسک های شدیدا پاره هم گاهی به این روشها پاسخ مناسب می­دهند.

 

توصیه­ های لازم بعد از انجام این روش­ها:

• ۱ تا ۳ روز استراحت بصورت محدودیت در نشستن و راه رفتن به ۱۰ تا۲۰ دقیقه در هر دفعه و استراحت بیشتر
• استفاده از کُرست کمر بمدت ۶ تا ۸ هفته
• عدم بلند کردن وزن بیش از ۲ تا ۵ کیلوگرم
• پرهیز از حرکات شدید کمر مخصوصا حرکات چرخشی و خم و راست شدن
• بعد از ۸ تا ۱۲ هفته شروع بازتوانی بیمار(شامل ورزشهای کششی و تقویتی) البته طبق نظر پزشک.

 

 

تزریق ترانسفورامینال

 

 

بیمارانی که در ام آر آی یک یا دو ضایعه(از جمله فتق دیسک) دارند و از نظر بالینی نیز درد سیاتیک داشته باشند، موارد مناسبی برای تزریق ترانس­فورامینال محسوب می­شوند. ممکن است تزریق در چند ریشه عصبی توسط متخصص درد انجام شود، و در این حالت مقدار داروی استفاده شده در هر ناحیه نسبت به روشهای دیگر کمتر است. تزریق دارو در این نواحی موجب کاهش التهاب و افزایش خونرسانی به ناحیه آسیب دیده شده و در نتیجه مواد و سموم توسط خون از ناحیه آسیب دیده شسته شده و غذا به همراه اکسیژن به محل ضایعه می­رسد، با ورود غذا(خون) و اکسیژن پروسه بازسازی و ترمیم ناحیه آسیب دیده سریعتر اتفاق می افتد، پس تزریق ترانسفورامینال فقط نقش مسکن را ندارد و با مکانیسم گفته شده موجب تسریع در ترمیم ناحیه آسیب دیده می­شود.

 

نوکلئولیز شیمیایی

تزریق داخل دیسک مواد شیمیایی خاصی موجب از بین رفتن هسته مرکزی شده، اما حلقه دیسک سالم باقی می­ماند. این روش اولین بار در سال ۱۹۶۴ توسط اسمیت برای درمان درد سیاتیک در انسان را نشان داد.

 

 

تزریق اوزون و یا دیسکوژل بداخل دیسک در این دسته قرار می­گیرد و در درمان درد سیاتیک می­توانند موثر باشند.

 

آنولوپلاستی  

• درمان الکترودرمال داخل دیسک IDET :

 

 

از سال۲۰۰۰ در بیماران مبتلا به بیرون زدگی دیسک و درد سیاتیک معرفی شد. این روش هم موجب انقباض داخل دیسک و همچنین تغییر کلاژن و افزایش ضخامت لایه فیبروزی دیسک (و در نتیجه کاهش اندازه­ی پارگی و ترک خوردگی حلقه بیرونی دیسک ­شده و قوام دیسک را محکم­تر می­کند)شده، که موجب کاهش فشار دیسک به ریشه عصبی و نیز با ایجاد انعقاد گرمایی در گیرنده­های درد دیواره حلقه دیسک باعث کاهش درد می­شود. این روش با کمک تصویربرداری زنده انجام می­گردد، میلی­متر به میلی­متر مسیر ورود سوزن دیده می­شود تا وقوع عوارض به صفر برسد.

بر اساس مطالعات موجود تاثیر بخشی این روش در درمان درد دیسکوژنیک، متوسط می­باشد.

• آنولوپلاستی با امواج رادیویی یا دیسک­ترود: یک روش کم تهاجمی است که با استفاده از انتقال انرژی گرمایی رادیو فرکوئنسی (نوعی از امواج رادیویی) به داخل ماده ژله­ای دیسک انجام می­گردد. گرمای امواج رادیویی دیسک­ترود موجب انعقاد و جمع شدن دیسک، و در نتیجه موجب کاهش موثر درد می­شود.
• بای آکولوپلاستی داخل دیسک:

یک سیستم دوقطبی که دو الکترود سرد امواج رادیویی داشته و از قسمت پشتی پهلویی حلقه خارجی دیسک کار گذاشته می­شود. انرژی امواج رادیویی بین دو الکترود کنترل شده بوده و موجب کوچک شدن دیسک به میزان استاندارد می­شود.

 

ترمیم گرمایی دیسک (نوکلئوپلاستی) Thermal discoplasty(nucleoplasty):

این تکنیک از اوایل قرن ۲۱ وارد حوزه جراحی­های کم تهاجمی دیسک شد، در این روش هسته مرکزی توسط امواج رادیویی گرمایی ذوب شده و گاز ناشی از تبخیر از سوزن خارج می­گردد. این روند تا ۶ مرتبه انجام شده، سپس بیمار به ریکاوری منتقل و در همان روز ترخیص می­شود.

 

نوکلئوتومی:

نوکلئوتومی یا دیسککتومی اتومات کمری از طریق پوست  Automated PLD (APLD)هم نامیده می­شود. این تکنیک اولین بار توسط هیجی کاتا در سال ۱۹۷۵۵ معرفی شد. در این روش برداشتن فشار داخل دیسک موجب کاهش تحریک کششی اعصاب و گیرنده­های حساس موجود در حلقه خارجی دیسک می­شود.

 

دیسککتومی با دکمپرسور:

 

 

این تکنیک شباهت زیادی به دیسککتومی اتومات داشته و در سال ۲۰۰۲ معرفی گردید. دکمپرسور وسیله­ای باطری دار خودکار  بوده و قطر سوزن آن ۵/۱ میلی­متر است. دارای مته چرخاننده داخلی با سرعت بالا بوده که در حین چرخش، حالت مکش ایجاد، و هسته ژله­ای له شده را از داخل دیسک بطرف محفظه بیرونی دستگاه می­مکد. معمولاً اگر حدود ۵/۰ تا ۲ میلی­لیتر از هسته ژله­ای له شده خارج گردد، کافی بوده و عمل به اتمام می­رسد . زمان انجام آن حدود ۱۰ دقیقه می­باشد. این روش نیز باید با هدایت تصویر برداری زنده انجام شود. بر طبق مطالعات انجام شده میزان موفقیت آن ۶۰ تا ۹۰% می­باشد.

 

دیسککتومی با لیزر:

 

 

لیزر در مصارف پزشکی در سال ۱۹۶۰ استفاده شد. برای اولین بار جایکوماو و چویی لیزر Nd-YAG را برای درمان دیسک کمر بکار  بردند. امروزه از انواع مختلف لیزر  و در سطح وسیع استفاده می­گردد. وقتی لیزر به بافت مورد نظر تابانده می­شود، نور لیزر در بافت جذب شده و به گرما تبدیل شده و ایجاد گرمای ۱۰۰درجه سانتی­گراد می­کند در نتیجه بافت هدف بخار می­شود. وقتی مقدار کمی از هسته ژله­ای دیسک تبخیر شد فشار داخل دیسک و در نتیجه قطر دیسک در ناحیه بیرون زده کم می­شود. امروزه لیزر دیسک یا جراحی لیزری دیسک از روشای فوق العاده موثر و فراگیر در سرتاسر دنیا می باشد. که خوشبختانه در کشور ما هم این اعمال توسط متخصصین درد آموزش دیده در حال انجام است.

 

انعقاد درمانی دیسک از طریق پوست Percutaneous Disc Coagulation Therapy (PDCT):

 

 

این تکنیک موجب انعقاد، تبخیر و ایجاد یک حفره در دیسک شدهو در نتیجه فشار داخل دیسک کاهش یافت و بطور همزمان پروتئین اطراف سفت می­گردد. بیمارانی با بیرون زدگی متوسط دیسک که به درمان­های نگه­دارنده جواب نداده­اند، کاندید مناسب این روش هستند.

 

دیسککتومی اندوسکوپیک با لیزر (Endoscopic Discectomy):

این تکنیک اولین بار در سال ۱۹۳۱ توسط بورمن با انجام شد، این تکنیک از دسته جراحی­های کمتر تهاجمی ستون فقرات بوده که از طریق آندوسکوپ انجام می­شود.

 

نویسنده : دکتر علی نقره کار

لینک مقاله اصلی